يهوديهاي آزربايجان: سولدوز

يهوديهاي آزربايجان: سولدوز

http://www.qarapapaq.com/news.php

یهودی ها

فرود خسرویی - تارخ ایل قاراپاپاق صفحه 58 الی 60 : تعدای خانواده یهودی به همراه قاراپاپاق ها هنگام کوچ از گرجستان همراه ایل قاراپاپاق بودند که هنگام امدن به ایران همه آنها بجز یک خانوار در کشور عثمانی ماندگار شده و یک خانوار همراهی ایل قاراپاپاق را ترک نکرد و به ایران آمد و در محال سولدوز در شهرک نقده ساکن شد.

و در ادامه در باره امدن یهودیان دیگر به سولدوز می نویسد: پس از بازگشت ایل قاراپاپاق به سولدوز که در جنگ جهانی اول مورد چپاول و غارت شده بود اندک اندک خانواده های یهودی دیگری از جاهای دیگر به روستاهای سولدوز به ویژه شهرک نقده آمده بود و ماندگار شدند که می توان گفت که شاید نزدیک به یکصد خانوار بودند.

پس از از انقلاب اسلامی این خاوارها همگی به کشور اسرائیل کوچ و هم اکنون در شهر اورشلیم نشیمن گرفته اند وخانواده های بسیار دانا و خوشرفتار می باشند.

واما در مورد آن یک خانواده که تا جایی که امکان داشت همراهی ایل را از گرجستان تا سولدوز ترک نکرده بود. این خانواده (( زرگری )) نام داشت که سه برادر به نام های میرزا سیمانتو، میرزا ابراهیم و میرزا الیاهو بودند که دو برادربزرگتر سال های پیش از این بدرود حیات گفته و برادر کوچک که میرزا الیاهو باشد در سال 1373 خورسیدی در شهر اورشلیم کشور اسرائیل از دنیا رفت.

از این سه برادر سیمانتو بدون فرزند و میرزا ابراهیم که دندانسازی نیز می کرد، دارای سه پسر به ترتیب سن یوسف آقا، آشور مهندس کشاورزی، هاشم مهندس کشاورزی بود. میرزا الیاهو دارای سه پسر به ترتیب سن به نام های پرویز و هوشنگ لیسانسیه تاریخ، و ناصر لیسانسیه ادبیات و پنج دختر به نام های ایران، توران، صدف، رخشان و راحله بود.

این خانواده مانند بیشتر خانواده های یهودیان کاسب و کارشان زرگری بود و در داد و ستد بازرگانی نیز فعال بود و بسیار دارا بوده و می باشند.

یوسف قهرمانپور - فرهنگ عامه ایل قاراپاپاق صفحه 32: یهودی ها را به اصطلاح جوود (جوهود) می گفتند قریب15 خانوار بودند که همه آنها در مرکز شهرستان سکونت اختیار کرده بودند. آنها شم اقتصادی قوی و زبان چرب و نرمی داشتند و بیشتر کارهای تجاری منطقه را قبضه کرده بودند. و از شهرهای هم جوار جنس می آوردند و دیگر مغازه داران مسلمان از آنان خرید می کردند. این ها در فروش کالا به مالکین تورک و کورد بسیار فعال بوده و معاملات بزرگ محل را نیز انجام می داند و چون در مذهب آن ها ربا ( بهره ) مانع شرعی ندارد. با بهره پول زیادی به مالین می دادند. دیگر اهالی محل نیز با رغبت به آن ها اجاز می دادند که بدون هیچگونه پرده پوشی نقش وام دهی و تجارت اعتباری را آشکارا ایفا نمایند.

یهودی ها پس از تشکیل دولت یهود در فلسطین در سال 1328 شمسی به آنجا مهجرت کردند. روشن نیست که این یهودی ها در چه زمانی و از کدام مکان به نقده آمده بودند و سکونت داشتند.

مهدی رضوی - تاریخ ایل قاراپاپاق صفحه 72 : از(( عنوان یهودی سرگردان )) جهودان، نیز سهمی به سولدوز رسیده بود که مرکز عمده آنان هم، بخشی از محله دیگر قریه راهدانه ( بخش مذکور به محله سیدها معروف است – سیدلر محله سی -) بوده است، بعد ها بیشتر به نقده منتقل می شوند و در آغاز ماجرای (( اشغال فلسطین بوسیله صهیونیست ها )) اکثریت قریب به اتفاق به آنجا مهاجرات کرده اند و تنهایک خانوار از آنها در نقده مانده بود.